Om de klassieke westerse beschaving de christelijke te noemen, wat onder meer gebeurde in de oorspronkelijke preambule van de Europese grondwet, is om een aantal redenen niet helemaal nauwkeurig. Het westerse christendom was maar een deel van de christelijke wereld en in het begin van de middeleeuwen niet eens het belangrijkste deel. Een groot deel van de middeleeuwen was Byzantium een stuk beschaafder en besloeg het Byzantijnse rijk ook een groter gebied. Behalve de Grieks orthodoxe kerk in Byzantium bleven ook de Russisch orthodoxe kerk en de oude afgescheiden kerken uit Azië en Afrika buiten het westerse christendom. Moslims en Byzantijnen noemden het Latijnse christendom Frankisch en westerse christenen Franken, ongeacht waar ze in West Europa vandaan kwamen[1]. Omdat de islam in de middeleeuwen de dominante beschaving was, is Frankistan misschien wel de betere naam voor het West Europa van die tijd en voor zijn beschaving.
Verder was het westen in het begin van de middeleeuwen en zelfs tot ver na de tijd van Karel de Grote nog overwegend heidens van cultuur. De eerste vijf honderd jaar van de Middeleeuwen, van 500 tot 1000 a.D. kunnen heel goed beschreven worden als de Kerk van Rome, die bezig was om de volkeren uit het Noordwesten van Europa te kerstenen. Dat gebeurde door middel van het door Karel de Grote heropgerichte Roomse Rijk en met name door het stichten van kloosters en nieuwe bisdommen. De Kerk had zoveel aandacht voor dat heidense Noordwesten vanwege de noodzaak om met hulp van de daar wonende volkeren de moslim vijand buiten de deur te houden.
Hoe dan ook, pas aan het einde van de Middeleeuwen was West Europa werkelijk in zijn geheel christelijk. Christelijk op haar eigen manier, anders dan de christenen op andere plaatsen in de wereld. Dat was tegelijk het moment waarop het verzet tegen de macht van Rome belangrijke vormen begon aan te nemen.
[1] Dat was in zoverre juist dat het oorspronkelijke Frankische rijk, van de Merovingers tot aan Karel de Grote, begonnen is aan de linker oever van de Rijn en de oostkant van de Maas, ongeveer het gebied tussen Aken en Nijmegen. Frankrijk is na Karel de Grote Europa geworden bezuiden de Rijn, het zuidelijk stuk van het tegenwoordige West Europa.
Blog van Toon Kasdorp 