Een SGP’er, die een echtscheiding achter de rug had die door zijn vrouw was geïnitieerd, beklaagde zich op 15/11/13 in de Volkskrant over de gevolgen. Hij vond dat het Nederlandse echtscheidingsrecht, zowel wet als jurisprudentie, de vrouw onevenredig bevoordeelde en dat de maatschappelijke gevolgen voor een man, die buiten zijn schuld een echtscheiding te verwerken krijgt, vaak onverteerbaar zijn.
Het lijkt er inderdaad op dat in het echtscheidingsrecht de emancipatie van de vrouw nogal is achtergebleven bij andere onderdelen van het recht. Dat heeft, denk ik, in de eerste plaats te maken met de aanwezigheid van kinderen. Anders dan geëmancipeerde vrouwen dat graag zouden willen zien, geldt voor rechters die met echtscheidingen te maken krijgen zoals voor alle normale mensen, dat de zorgtaak voor kinderen in de eerste plaats bij de moeder ligt. De man zorgt in eerste instantie voor het inkomen en de relaties met de buitenwereld.
De praktijk van het echtscheidingsrecht weerspiegelt in elk geval deze misschien wat verouderde gedachte. De man mag zijn huis verlaten, zijn ex en zijn kinderen onderhouden en krijgt daarvoor in de plaats eigenlijk niets. Verbanning uit zijn oude leven, ook in de gevallen waar hij eigenlijk geen enkele schuld heeft aan de scheiding. Echtscheidingsrechters doen alsof scheiding een praktische maatregel is, waarbij recht eigenlijk geen rol speelt, maar alleen het belang van de zwakste partij. De zwakste zijn in elk geval de kinderen, aan wie niets verweten kan worden en in hun kielzog degene die voor ze zorgt. Al het andere is daar van afgeleid.
Dat kan gerechtvaardigd zijn als die vrouw inderdaad niet voor zich zelf kan zorgen en zij zelf ook geen schuld draagt aan de vervreemding in het huwelijk. Maar dat het echtscheidingsrecht daarvan uit gaat en men het eigenlijk nauwelijks relevant vindt als de situatie anders blijkt te liggen, wordt door de mannen, die er het slachtoffer van zijn terecht als een rechtstekort ervaren.
Het zou goed zijn als de vrouwen die zich op andere terreinen zo ingezet hebben voor de emancipatie ook in de bres zouden springen voor mannen die buiten hun schuld met een echtscheiding worden geconfronteerd. Het argument, dat men vanuit de rechterlijke macht wel hoort, dat meestal niet uit te maken valt bij wie de schuld ligt, overtuigt niet erg. In de meeste gevallen is juist prima te zien of het initiatief dat iemand neemt tot een echtscheiding geprovoceerd is of niet. Van niemand kan verwacht worden dat zij een onleefbaar huwelijk voortzet, terwijl dat buiten haar schuld is verslechterd. Alleen in dat geval heeft zij recht op de in andere gevallen wel erg onevenwichtige bescherming, die ons echtscheidingsrecht aan scheidende vrouwen biedt.
Blog van Toon Kasdorp 