Als de wereldgodsdiensten geen of weinig waarheid bevatten, zoals waarschijnlijk lijkt waarom zijn ze er dan? En waarom zijn ze er in onze Europese samenleving niet? Want de paus heeft gelijk en de WRR ongelijk. In West Europa is er geen godsdienst meer. Niet zoals die er vroeger was in de middeleeuwen of nu nog in de Dar al Islam.
Dat laatste, waarom is de godsdienst er nog wel in de moslimlanden, dat is waarschijnlijk het beste uitgangspunt voor een onderzoek. Ook het christendom is alive and kicking, op plaatsen waar de samenleving in gevaar lijkt. In Polen bijvoorbeeld toen de Poolse samenleving werd bedreigd door een van buiten opgelegd communisme, of in de VS waar er historisch geen aanwezig was, maar er tussen groepen immigranten uit alle hoeken van de wereld een nieuwe samenleving moest worden opgezet. Bij ons in West Europa verdween de godsdienst als een maatschappij organiserend element met de overwinning van de verlichting in de negentiende eeuw, toen hier het individualistische humanisme zegevierde. Wij konden ons dat godsdienstloze humanisme permitteren omdat het ons zo goed ging.
Godsdienst en een bedreigde samenleving lijken hand in hand te gaan. Godsdienst en individualisme aan de andere kant blijken niet goed bij elkaar te passen. Religie is de uitdrukking van de saamhorigheid van een volk en een middel bij uitstek om individualisme uit te bannen. Dat de godsdienst niet waar is of grotendeels niet waar is, is voor haar gelovigen geen nadeel maar lijkt eerder een voordeel. Het is geen bezwaar dat de Koran in zijn erkende vorm vol onzin staat en de bijbel de gelovigen dwingt om hun gezond verstand buiten werking te stellen[1]. Het beroep op de waarheid waarmee men de imams en priesters de mond zou kunnen snoeren geldt niet. Het geldt niet alleen niet voor de geloofswaarheden maar ook niet voor allerlei ongewenste morele gevolgen van het geloof, zoals de uitbanning van ongelovigen uit de samenleving of het gebruik van geweld om afvalligen in het gareel te dwingen. Als onzinnige dingen als de maagdelijkheid van de Moeder Gods of het bestaan van een Drie-eenheid geloofd kunnen worden door intelligente mensen, waarom dan niet de noodzaak van de brandstapel voor Servet en Giordano Bruno? Waarom niet de noodzaak van een moord op Theo van Gogh of op Salman Rushdie?
[1] Aan Tertullianus, zowel als aan Augustinus en Pascal, de drie grootste geesten uit het gelovige christendom, werd deze uitspraak toegeschreven: credo quia absurdum: ik geloof omdat het onzinnig is. Of ze het nu gezegd hebben of niet, het is typerend. Aan gelovigen wordt gevraagd om afstand te doen van hun geweten en hun gezond verstand en te doen wat priesters hun vertellen dat God wil. Mohammed wilde dat niet. Van hem mocht niemand zich tussen de gelovige en zijn God plaatsen, maar de imams hebben anders beslist. Vanaf de dertiende eeuw is ook de islam niet langer de godsdienst van Allah en zijn profeet, maar is zij in handen geraakt van de bedienaren van het woord, van de moellahs en de imams zoals de priesters en Schriftgeleerden in de Islam worden genoemd..
Blog van Toon Kasdorp 