Voorspellingen achteraf bekeken.

Over de lente onlusten in Egypte zei Pieter Hilhorst in  de Volkskrant zeven jaar geleden het volgende:

‘De protesten voeden de hoop op een democratische rechtsstaat, waar islampartijen niet verboden zijn, maar waar die zich conformeren aan de mensenrechten, de vrijheid van godsdienst en van meningsuiting en aan de bescherming van minderheden.
Dat is hoop, geen zekerheid. Maar wie die hoop niet heeft kan niet anders denken dan dat er in islamitische landen maar twee mogelijkheden zijn: er komt een tweede theocratie, zoals in Iran, of het leger houdt het volk straks opnieuw in bedwang ten behoeve van een autocratisch regime. Die laatste mogelijkheid gaat uit van de naïeve gedachte dat een autocratisch regime op lange termijn houdbaar zou zijn.’
Aldus, kort samengevat, Pieter Hilhorst in de Volkskrant van 1/2/11.
Ik hoor tot degenen die denken dat de autocratische regeerder bij uitstek, de farao van Egypte, het in dat land een paar duizend jaar kon uithouden. Dat is weinig in het perspectief van de eeuwigheid, maar ik kan me toch voorstellen dat Moebarak tegen die achtergrond gedacht heeft, dat het zijn tijd wel uit zou dienen.
Met wat Hilhorst schrijft ben ik het meestal niet eens, want hij is links en ik ben eerder rechts, maar hij schrijft wel onderhoudend. Soms iets te retorisch, vind ik, maar zijn Nederlands is oké. Ik weet het niet zeker, maar ik denk dat hij een protestants christelijke achtergrond heeft. Niet r.k. in elk geval, zoals Marcel van Dam, die altijd de feiten net zo lang draait tot die zijn betoog ondersteunen.. Bij van Dam loont het altijd de moeite om de feiten die hij noemt eerst even recht te zetten en terug in hun juiste volgorde.
Hilhorst doet dat niet. Op Hilhorst kun je, wat de feiten betreft, in het algemeen wel blind varen. Maar vaar niet blind op zijn voorspellingen; die zijn meestal wishful thinking.
Zijn hoop dat de democratie zou gaan zegevieren in Egypte is ook na acht jaar nog niet uitgekomen. En dat Moebarak het niet hield in Egypte, dat was niet omdat hij autocratisch was, maar omdat hij oud was en der dagen zat. Verder ook omdat hij een politiek had gevoerd die de bevolkingsgroei heeft gestimuleerd en de armoede in stand gehouden.
De keuze in Egypte blijkt precies te zijn wat Hilhorst een naïeve gedachte vond, iets tussen een islamitische en een seculiere autocratie. Democratie, mensenrechten en een op deze twee uitgangspunten gebaseerde rechtsstaat vinden de Egyptenaren te westers. De Arabische en ook de Egyptische bevolking is antiwesters. Niet alleen anti-Israëlisch of anti-Amerikaans, maar antiwesters. Als de Egyptenaren een rechtsstaat zouden willen en dat willen ze waarschijnlijk wel, dan wordt het een Islamitische rechtstaat met stenigingen en het afhakken van handen.
De Kopten, die trouwens ook geen westerlingen zijn en geen democraten, stemmen als ze het geld ervoor hebben met hun voeten. Ze verlaten Egypte en gaan naar westerse landen. Niet omdat ze zich daar meer thuis voelen, maar hun leven bleek in Egypte niet langer veilig toen het volk en hun imams het daar voor het zeggen kregen.
Het voordeel van regimes als die van Moebarak en Sadat is dat ze de minderheden beschermen, als die minderheden zich tenminste voegen naar hun autocratische voorschriften. Een soennitische of sjiitische democratie is niet veilig voor andere mensen.
Wat Hilhorst en veel andere humanisten niet onder ogen durven zien is dat in Egypte en in de rest van het islamitische Midden Oosten niet alleen de regimes niet deugen, maar de hele cultuur niet. Er wonen wel goeie mensen, dat is het punt niet, maar die krijgen het daar nooit voor het zeggen. De samenleving is er overal van een soort waar boeven het voor het zeggen hebben en wie het anders wil, zoals Bashar al-Assad, toen hij net terug kwam uit Europa, blijft met zijn goede bedoelingen niet lang aan de macht, die krijgt een opstand te verwerken en past zijn opvattingen aan.
Deugdzame mensen die tegen de boeven kiezen hebben in de praktijk maar één alternatief en dat zijn de Islamitische fundamentalisten. Die gebruiken wel dezelfde middelen als de boeven maar ze zeggen dat ze het doen voor een goed doel en dan kan het, denken veel van hun geloofsgenoten.
Op dat punt kun je humanisten en islamisten wel vergelijken: het zijn de bedoelingen die tellen en niet de resultaten.