Als geen van de wereldgodsdiensten waar is, zoals mij waarschijnlijk voorkomt, waarom zijn ze er dan? En waarom zijn ze er in onze tegenwoordige Europese samenleving niet of nauwelijks meer? In West Europa is geen godsdienst meer te vinden, zoals die er vroeger was in de Middeleeuwen en er nu nog is in de Dar al Islam. Waarom niet?
Draai het misschien liever om: waarom is de godsdienst er nog wel in de moslimlanden. Er zijn ook plaatsen waar het christendom nog alive is and kicking. Dat is op de enkele plaatsen in de wereld, waar de samenleving in gevaar is of was. In Polen bijvoorbeeld, toen Polen bedreigd werd door een van buiten opgelegd communisme, of in de VS toen daar tussen groepen immigranten uit alle hoeken van de wereld een nieuwe samenleving moest worden opgezet.
Bij ons in West Europa verdween de godsdienst als een maatschappij organiserend element met de overwinning van de verlichting in de negentiende eeuw. Wij konden ons toen dat godsdienstloze humanisme permitteren omdat het ons zo goed ging. Godsdienst en een bedreigde samenleving gaan. hand in hand. Godsdienst en individualisme aan de andere kant blijken niet zo goed bij elkaar te passen.
Religie is de uitdrukking van de saamhorigheid van een volk en een middel bij uitstek om individualisme uit te bannen. Dat de godsdienst niet waar is of grotendeels niet waar is, is voor haar gelovigen geen nadeel maar lijkt eerder een voordeel. Het is geen bezwaar dat de Koran in zijn erkende vorm vol onzin staat en de bijbel de gelovigen dwingt om hun gezond verstand van tijd tot tijd buiten werking te stellen . Het beroep op de waarheid waarmee men de imams en priesters de mond zou kunnen snoeren geldt niet. Het geldt niet alleen niet voor de geloofswaarheden maar ook niet voor allerlei ongewenste morele gevolgen van het geloof, zoals de uitbanning van ongelovigen uit de samenleving of het gebruik van geweld om afvalligen in het gareel te dwingen. Als onzinnige dingen als de maagdelijkheid van de Moeder Gods of het bestaan van een Drie-eenheid geloofd kunnen worden door intelligente mensen, waarom dan niet de noodzaak van de brandstapel voor Servet en Giordano Bruno? Waarom niet de noodzaak van een moord op Theo van Gogh of op Salman Rushdie?
Blog van Toon Kasdorp 