Brill is columnist van de Volkskrant. Op 25/7/09, negen jaar geleden en kort na het aantreden van Obama als president van de VS, analyseerde hij diens functioneren en vergeleek hem met een paar andere Amerikaanse presidenten. Dat was misschien wat aan de vroege kant, maar dat zei hij zelf ook al. Brill vond hem op Clinton lijken en ik vond toen dat hij dat op belangrijke punten nu juist helemaal niet deed. Misschien, dacht ik, hebben ze wel een vergelijkbare aanleg, maar hun opvoeding en prestaties zijn totaal verschillend.
Obama komt uit een middenklasse milieu waarin gedisciplineerd wordt geleefd. Clinton komt uit een milieu dat vroeger in de Zuidelijke Staten van Amerika white trash werd genoemd. Hij had een dronken stiefvader, die zijn vrouw en kinderen sloeg. Hij is een begaafde maar oneerlijke man en meer op zich zelf gericht dan op het welzijn van zijn land en de rest van de wereld. Clinton heeft zich met behulp van zijn vrouw uit dat milieu omhooggewerkt, maar heeft er wel de sporen van behouden.
Obama heeft het in zekere zin gemakkelijker gehad. Hij heeft gedaan wat zijn omgeving van hem verwachtte. Zijn academische record is indrukwekkend. Hij studeerde niet alleen cum laude af aan de Harvard Law School, maar hij was daar chairman van de Law Review, wat in de ogen van de juridische wereld betekent dat hij een van de meestbelovende jonge juristen van zijn generatie was. Hij heeft politiek en wetenschappelijk carrière gemaakt in Chicago, dat academisch, commercieel en politiek tot de top hoort in de VS. Maar eenmaal president heeft Obama opmerkelijk weinig gedaan.
Met Clinton ging het al tijdens zijn opleiding heel anders dan met Obama. Hij studeerde in Georgetown bij Washington, kreeg een Rhodes beurs voor Oxford, maar studeerde daar niet af. Dat deed hij wel in Yale, maar zonder enige distinctie. Hij was een hasjroker en draft dodger, terwijl Obama zijn leven lang een toonbeeld van hard werken en burgerlijke discipline is gebleven. Clinton werd hoogleraar rechten in Arkansas, zoiets als directeur van een HEAO in Coevorden, en werd daar ook attorney general en gouverneur. Commissaris van de koningin in Drente, bij wijze van spreken en officier van justitie aan de rechtbank in Assen.
Hij raakte bovendien in Little Rock verwikkeld in financiële schandalen, waarvan nooit de hele waarheid boven water is gekomen, maar die potentieel veel ernstiger leken dan de Lewinsky affaire.
Clintons presidentschap blonk uit door wat hij allemaal niet deed. Hij hervormde de ziekteverzekering niet, wat hij wel beloofd had, hij gaf überhaupt weinig geld uit terwijl hij het geluk had president te zijn tijdens een bloeitijd van de economie, waar zijn twee voorgangers de voorwaarden voor geschapen hadden. Maar vooral, hij liet de unieke kans lopen op een blijvend goede relatie met Rusland. Hij verzuimde dat land op grote schaal bij te staan bij zijn omvorming tot democratische staat. Clinton heeft de kans laten liggen om de kernwapens de wereld uit te krijgen, te beginnen uit Amerika en Rusland.
Obama heeft de ziekteverzekering wel hervormd, maar niet de medische aansprakelijkheid beperkt die het Amerikaanse systeem tot het duurste in de wereld maken. Hij kan prachtig speechen maar heeft in feite niets gedaan waardoor iemand zich later zijn presidentschap nog zal herinneren. Brill had dus in dat vroege stadium gelijk. Hoe anders van achtergrond ook, de twee presidentschappen, dat van Clinton en dat van Obama lijken erg op elkaar. Ze vormen het bewijs dat Amerika beter af is met republikeinen dan met democraten. Romney lijkt me een hopeloos saaie man. maar hij was waarschijnlijk wel de betere president geweest.
Blog van Toon Kasdorp 