In zijn opstel Over geschiedenis, tussen wetenschap en kunst, constateerde de Leidse emeritus hoogleraar Wesseling dat in de wetenschap onderzoeksresultaten worden aanvaard of weerlegd en tertium non datur.
Die constatering lijkt me niet helemaal juist. Wetenschapsresultaten kunnen ook genegeerd worden en dat gebeurt mogelijk niet zelden. Dat het voorkomt blijkt uit het feit dat iets soms eerst genegeerd wordt en vervolgens een tijd later alsnog de algemene belangstelling trekt. Maar zo lang het genegeerd wordt weten we natuurlijk ook niet van het bestaan en wordt er niets weerlegd of bevestigd.
Het werk van de plantkundige Mendel is daar een goed voorbeeld van, essentiële aanvulling als het was op het werk van Darwin. Vijftig jaar lang werd het genegeerd en toen tezamen met het verwante werk van Hugo de Vries plotseling wereldberoemd. Van de wetenschapsresultaten die permanent genegeerd worden zullen we nooit iets weten, maar de veronderstelling dat het er best nogal wat zouden kunnen zijn lijkt geen onzin.
In feite was de opmerking, die Wesseling maakte over de wetenschap maar een zijlijn. Wat hij eigenlijk wilde zeggen is dat geschiedenis geen wetenschap is in de zin van een samenhangende groep theorieën die betrekking hebben op de oplossing van een set problemen, welke theorieën systematisch aan de werkelijkheid kunnen worden getoetst.
Een historicus mag beweren wat hij wil. Ook als wat hij zegt geen enkele samenhang vertoont met wat als “de stand van de wetenschap” geldt, dan kan niemand hem daarover een verwijt maken, zolang wat hij zegt maar niet feitelijk kan worden weerlegd. Het hoort betrekking te hebben op het verleden en niet aantoonbaar onjuist te zijn, that ’s all. Ook dient geschiedenis een zekere ordening te brengen in de gebeurtenissen die zij behandelt. Die ordening kan zowel horizontaal als verticaal zijn, d.w.z. zij kan betrekking hebben op andere gebeurtenissen, die gelijktijdig ergens anders plaats vinden of op voorvallen die ter plekke, maar eerder of later gebeuren. Geschiedenis is een muze, waarheidlievende kunst zou men kunnen zeggen, gebaseerd op verifieerbare feiten uit het verleden.
Die neiging om niet aantoonbaar van de feiten af te wijken geeft de geschiedenis een wetenschappelijk sausje, maar eigenlijk gaat het daarbij om niet meer dan het waarheidsstreven dat ieder behoorlijk mens in acht neemt als hij iets belangrijks heeft te beweren. Geschiedenis gaat over wat belangrijk was in het verleden terwijl de noodzakelijke aandacht wordt besteed aan het verifiëren van de vermelde feiten. Dat is eigenlijk alles en Wesseling had gelijk, wetenschap is dat niet.
-
Meest recente berichten
Recente reacties
janstemerdink op Gedichten. Carla op Broer Jaap. Mark Leman Wijnberg op Polybius Donnie op Kosovo juvnalis op Hobb en Tolkien. Archief
- december 2018
- november 2018
- oktober 2018
- september 2018
- augustus 2018
- juli 2018
- juni 2018
- mei 2018
- april 2018
- maart 2018
- februari 2018
- januari 2018
- december 2017
- november 2017
- oktober 2017
- september 2017
- augustus 2017
- juli 2017
- juni 2017
- mei 2017
- april 2017
- maart 2017
- februari 2017
- januari 2017
- december 2016
- november 2016
- oktober 2016
- september 2016
- augustus 2016
- juli 2016
- juni 2016
- mei 2016
- april 2016
- maart 2016
- februari 2016
- januari 2016
- december 2015
- november 2015
- oktober 2015
- september 2015
- augustus 2015
- juli 2015
- juni 2015
- mei 2015
- april 2015
- maart 2015
- februari 2015
- januari 2015
- december 2014
- november 2014
- oktober 2014
- september 2014
- augustus 2014
- juli 2014
- juni 2014
- mei 2014
- april 2014
- maart 2014
- februari 2014
- januari 2014
- december 2013
- november 2013
- oktober 2013
- september 2013
- augustus 2013
- juli 2013
- juni 2013
- mei 2013
- april 2013
- maart 2013
- februari 2013
- januari 2013
- december 2012
- november 2012
- oktober 2012
- september 2012
- augustus 2012
- juli 2012
- juni 2012
- mei 2012
- april 2012
- maart 2012
- februari 2012
- januari 2012
- december 2011
- november 2011
- oktober 2011
- september 2011
- augustus 2011
- juli 2011
- mei 2011
- april 2011
- maart 2011
- januari 2011
- augustus 2010
- april 2010
Categorieën
- afrika
- allochtonen
- Amerika
- Amsterdam
- Balkan
- bedrijfsleven
- België
- beschaving
- Boeken
- bureucratie
- columns in de krant
- corruptie
- discriminatie en bureaucratie
- Duitsland
- energie
- Engeland
- ethiek
- europa
- evolutie
- filosofie
- Frankrijk
- Geen categorie
- geld en economie
- geloof
- geschiedenis
- geweld
- Gezondheid en welzijn
- Griekenland
- herinneringen
- Hobby's
- ideologie
- karel van het reve
- literatuur
- maatschappelijk
- Midden Oosten
- Muziek
- Nederland
- Nieuws en politiek
- onderwijs
- onzin
- oorlog
- oost europa
- Organisaties
- oudheid
- overbevolking
- overheid
- politiek
- privacy strafrecht
- recht
- reizen
- Rusland
- sport
- staatsrecht
- strafrecht
- strafrecht en criminologie
- techniek
- toekomst
- Verenigde Naties
- Verre Oosten
- wetenschap en filosofie
- wiskunde
- zo maar wat
- Zuid Amerika
Meta