On ne met pas Voltaire en prison, zei De Gaulle tegen zijn minister van binnenlandse zaken. Deze had tegenover de president het idee geopperd om Jean Paul Sartre te arresteren. Zoals met veel van de inzichten van De Gaulle was ook deze opmerking right to the point. Sartre heeft waarschijnlijk de Franse samenleving evenveel schade toegebracht als de oorlogspresident Pétain, maar hem arresteren zou in strijd zijn gekomen met de grondbeginselen van de Franse Republiek, de vijfde zo goed als de vierde en de eerdere.
Voltaire was de woordvoerder van de encyclopedisten in de achttiende eeuw, een man met een enorme reputatie en een veelschrijver van groot talent. Hij heeft een flink deel van zijn leven in het buitenland moeten doorbrengen, omdat hij geboren was en leefde onder het ancien régime. Daar maakte men in het algemeen minder omslag met schrijvers die de samenleving ondermijnden dan in de republiek van Charles de Gaulle.
Arthur Koestler was een Joodse Hongaar, geboren in Boedapest in 1905 en opgegroeid in Wenen, aan het einde van die schitterende periode van de Habsburg Monarchie die zo goed beschreven wordt in het boek van Robert Musil, der Man ohne Eigenschaften. Hij vertrok tijdig uit Midden Europa en heeft ondermeer in Parijs geleefd en later in het Spanje van de burgeroorlog. Na die oorlog woonde hij in Engeland. Hij werd communist toen hij zes en twintig was, maar leerde dat net als George Orwell weer af in de Spaanse burgeroorlog. Het boek waardoor hij beroemd werd, Darkness at Noon, is gebaseerd op zijn ervaringen daar in de dodencel van het Franco regime en op zijn gesprekken met communistische makkers.
Het was een aanklacht tegen het communisme en vooral tegen de showprocessen die voor de tweede wereldoorlog in Moskou werden opgetuigd tegen partijgenoten die Stalin voor de voeten liepen. Het was een van de eerste werken die internationaal aandacht trokken, want soortgelijke aanklachten als in Frankrijk van Souvarine en bij ons van De Kadt hadden niet dezelfde literaire merites of kwamen uit een minder onverdachte hoek. Ook al kon de integriteit van Koestler eigenlijk nauwelijks in twijfel worden getrokken, bij J.P. Sartre en Simone de Beauvoir had Koestler daarna afgedaan. De derde weg die Frankrijk en andere Europese landen na de tweede wereldoorlog zoveel schade heeft berokkend kon alleen blijven bestaan bij de gratie van het taboe in progressieve kringen op kritiek jegens de Sovjet Unie. Pas in 1956, toen Chroetsjov op het partijcongres van binnenuit soortgelijke kritiek had geuit viel de stroom niet meer te stoppen.
Wie Voltaire leest krijgt niet zozeer een goede indruk van de onderwerpen die bij bespreekt als wel van wat daarover in de salons van Parijs werd gedacht in de tijd van Lodewijk XVI. Zo is het ook met Sartre en zijn levensgezellin De Beauvoir. Wat zij beiden schrijven over het Frankrijk en over de socialistische wereld waarin zij leefden heeft niet zozeer te maken met de werkelijkheid maar eerder met het beeld daarvan waar men in Parijs op de Rive Gauche aan vast hield, à tort et à travers, maar vooral à tort.
-
Meest recente berichten
Recente reacties
janstemerdink op Gedichten. Carla op Broer Jaap. Mark Leman Wijnberg op Polybius Donnie op Kosovo juvnalis op Hobb en Tolkien. Archief
- december 2018
- november 2018
- oktober 2018
- september 2018
- augustus 2018
- juli 2018
- juni 2018
- mei 2018
- april 2018
- maart 2018
- februari 2018
- januari 2018
- december 2017
- november 2017
- oktober 2017
- september 2017
- augustus 2017
- juli 2017
- juni 2017
- mei 2017
- april 2017
- maart 2017
- februari 2017
- januari 2017
- december 2016
- november 2016
- oktober 2016
- september 2016
- augustus 2016
- juli 2016
- juni 2016
- mei 2016
- april 2016
- maart 2016
- februari 2016
- januari 2016
- december 2015
- november 2015
- oktober 2015
- september 2015
- augustus 2015
- juli 2015
- juni 2015
- mei 2015
- april 2015
- maart 2015
- februari 2015
- januari 2015
- december 2014
- november 2014
- oktober 2014
- september 2014
- augustus 2014
- juli 2014
- juni 2014
- mei 2014
- april 2014
- maart 2014
- februari 2014
- januari 2014
- december 2013
- november 2013
- oktober 2013
- september 2013
- augustus 2013
- juli 2013
- juni 2013
- mei 2013
- april 2013
- maart 2013
- februari 2013
- januari 2013
- december 2012
- november 2012
- oktober 2012
- september 2012
- augustus 2012
- juli 2012
- juni 2012
- mei 2012
- april 2012
- maart 2012
- februari 2012
- januari 2012
- december 2011
- november 2011
- oktober 2011
- september 2011
- augustus 2011
- juli 2011
- mei 2011
- april 2011
- maart 2011
- januari 2011
- augustus 2010
- april 2010
Categorieën
- afrika
- allochtonen
- Amerika
- Amsterdam
- Balkan
- bedrijfsleven
- België
- beschaving
- Boeken
- bureucratie
- columns in de krant
- corruptie
- discriminatie en bureaucratie
- Duitsland
- energie
- Engeland
- ethiek
- europa
- evolutie
- filosofie
- Frankrijk
- Geen categorie
- geld en economie
- geloof
- geschiedenis
- geweld
- Gezondheid en welzijn
- Griekenland
- herinneringen
- Hobby's
- ideologie
- karel van het reve
- literatuur
- maatschappelijk
- Midden Oosten
- Muziek
- Nederland
- Nieuws en politiek
- onderwijs
- onzin
- oorlog
- oost europa
- Organisaties
- oudheid
- overbevolking
- overheid
- politiek
- privacy strafrecht
- recht
- reizen
- Rusland
- sport
- staatsrecht
- strafrecht
- strafrecht en criminologie
- techniek
- toekomst
- Verenigde Naties
- Verre Oosten
- wetenschap en filosofie
- wiskunde
- zo maar wat
- Zuid Amerika
Meta