Rum.

Constantijn de Grote werd geboren in het Servische Nis, op 27 februari 280 en hij overleed op 22 mei 337 in Nicomedia in het tegenwoordige Turkije. Hij wordt met recht de Grote genoemd.

Constantijn was de zoon van de Romeinse officier Constantius Chlorus en de barjuffrouw Helena, hij heeft hoogstpersoonlijk het Romeinse imperium een nieuwe ‘lease on life’ gegeven. Hij werd keizer op zijn zes en twintigste, niet omdat zijn vader dat ook al was, maar omdat hij de beste legeraanvoerder was uit zijn tijd.

Niet alleen splitste hij het rijk waardoor het beter bestuurbaar werd en gaf het een nieuwe hoofdstad dichter bij de meest levensvatbare delen. Hij gaf het daarnaast een nieuwe godsdienst om het spul bijeen te houden ter vervanging van het verouderde Romeinse patriottische ethos. Het Oostelijk deel heeft onder de naam Rum voortbestaan tot het in de vijftiende eeuw door de Turken werd veroverd. Rum is hier bekend onder de naam Byzantium. De hoofdstad heette eerst Byzantium en later Constantinopel. Rum bleef dus voortbestaan maar Rome niet.

Waarom na Constantijn het West Romeinse rijk economisch zo aftakelde is nog steeds niet helemaal duidelijk. De theorie, die mij het meeste aanspreekt, is dat Rome en het westelijk deel van het imperium nooit een eigen productieve economie hebben gehad. Kleinere steden leefden van het omringende platte land, Rome zelf van grootscheepse importen uit Egypte en andere landen uit het Midden Oosten. Welgestelde Romeinen investeerden niet in handel en industrie, maar leefden van hun landgoederen.

Toen Rome de controle over het oostelijk deel van het rijk verloor had het westelijk deel onvoldoende economische  infrastructuur om in stand te blijven. Daar kwam bij dat er vrij snel tot een splitsing kwam tussen de kerk van Rome en de Griekse orthodoxie in Rum. Dat ondermijnde de samenhang misschien nog wel meer dan economische factoren.

Hoe dan ook, het westen kwam terecht in de ‘donkere middeleeuwen’, waar het zich onder leiding van een reeks hoogst competente regeerders, waaronder Karel de Grote, weer heeft uit geworsteld. Die periode waarin het leerde op eigen benen te staan heeft heel heilzaam gewerkt. De westerse beschaving die hier als gevolg ervan ontstond is in wezen nu de wereldbeschaving