Goed en slecht

De begrippen goed en slecht zijn de grondbegrippen van de ethiek. In de christelijke leer zijn deze begrippen goed doordacht en uitgewerkt. Dat is minder het geval voor de ethiek van de moderne post-christelijke beschaving.
Onze beschaving is een kind van het christendom en heeft haar ethiek aan het christendom ontleend. Maar die is in de twee beschavingen toch niet over de hele linie dezelfde. Er zijn items bijgekomen en andere verdwenen en de regels zijn in de moderne ethiek minder helder en consistent geformuleerd als in die van het christendom. Dat heeft haar belangrijkste lijst van ethische regels, de tien geboden, overgenomen van het jodendom en daar vervolgens haar eigen interpretatie aangegeven.

Ge zult U geen gesneden beelden maken, om een voorbeeld te noemen, is in het jodendom en de islam een letterlijk te nemen regel. Dat is zij in het christendom niet. Het gebod van de naastenliefde aan de andere kant, dat in de tien geboden niet voorkomt, is door Jezus als een gelijkwaardig gebod naast de adoratie van God gezet.
De ethiek van de moderne wereld heeft de naastenliefde van het christendom overgenomen. Het wordt wat anders geformuleerd, men spreekt over respect voor de medemens en over bescherming van de mensenrechten, maar het is duidelijk dat we hier te maken hebben met een ethische imperatief, die qua inhoud nauw met de naastenliefde verbonden is en mogelijk een uitbreiding van het christelijke begrip inhoudt.

Op het terrein van de voortplanting en de daarmee samenhangende omgang tussen de geslachten is de ethiek behoorlijk veranderd. Het is opvallend dat hierbij nauwelijks nog onderscheid gemaakt kan worden tussen degenen die zich nog wel en die zich niet meer christen noemen. Niet hier in het westen in elk geval, in de gebieden die men de binnenste ring van de westerse beschaving zou kunnen noemen.
Dat is daarom zo opvallend omdat in het Paulinische christendom seksuele ascese een belangrijk rol speelde en het in de eerste eeuwen in dit opzicht nogal rigoureus van de andere godsdiensten verschilde. Wie als maagd en martelares om het leven was gekomen kon eeuwenlang op een heiligverklaring rekenen. Kloosters met celibataire monniken en nonnen hebben lange tijd een dominante rol in de christelijke beschaving gespeeld, maar ze zijn praktisch verdwenen, het is nu neige d’antan.