Motorclubs

Motorclubs zijn broeinesten van misdaad. Dat is geen nieuws. Voor de meeste leden is het misdadige klimaat de reden voor het lidmaatschap en niet het motorrijden. Dat laatste is een dekmantel. De hoofdcommissaris van politie in Rotterdam en een aantal Kamerleden wilde naar aanleiding van een recente schietpartij dat er een einde aan het bestaan van dit soort clubs gemaakt werd en de vraag die dan je bij je opkomt is: waarom nu pas?
Volgens de Raad van Europa zijn de kenmerken van een criminele organisatie de samenwerking van twee of meer personen, die plaats heeft over een langere periode, met het doel om ernstige misdaden te plegen en daardoor macht en geldelijk gewin te verkrijgen.
Aan die kenmerken voldoen de Hells Angels, Satudarah, Bandidos No Surrender en hoe ze allemaal mogen heten. Je vindt ze in de prostitutie, de drugshandel en andere vormen van georganiseerde misdaad. Daarover bestaat geen twijfel en je zou menen dat een dergelijke club daarom strafrechtelijk kan worden aangepakt. We hebben daarvoor Artikel 140 in het wetboek van strafrecht
1. Deelneming aan een organisatie die tot oogmerk heeft het plegen van misdrijven, wordt gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste zes jaren of geldboete van de vijfde categorie.
2. Deelneming aan de voortzetting van de werkzaamheid van een organisatie die bij onherroepelijke rechterlijke beslissing verboden is verklaard of van rechtswege is verboden of ten aanzien waarvan een onherroepelijke verklaring als bedoeld in artikel 5a, eerste lid, van de Wet conflictenrecht corporaties is afgegeven, wordt gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste een jaar of geldboete van de derde categorie.
3. Ten aanzien van de oprichters, leiders of bestuurders kunnen de gevangenisstraffen met een derde worden verhoogd.
4. Onder deelneming als omschreven in het eerste lid wordt mede begrepen het verlenen van geldelijke of andere stoffelijke steun aan alsmede het werven van gelden of personen ten behoeve van de daar omschreven organisatie.
Veertien jaar geleden, in 2004, zijn in Oirsbeek, Limburg, drie Hells Angels door clubgenoten vermoord. De afdeling Oirsbeek van de Hells Angels werd toen opgeheven. Ook in de buurlanden zijn naar aanleiding van een paar spectaculaire incidenten wel een motorgangs verboden, maar de vraag blijft waarom dergelijke op misdaad gerichte organisaties niet al lang en allemaal zijn verboden.
We hebben in Nederland vrijheid van vergadering als een van de grondrechten. We hebben een vorm van strafrecht dat op individuen en niet op groepen is gericht. Als een groep een misdrijf pleegt dan zijn het de individuen uit die groep tegen wie iets bewezen kan worden en het is niet de groep zelf die terecht staat. Als de daders als groep worden gearresteerd blijft meestal onzeker wie exact voor wat aansprakelijk is.
Regelmatig staat justitie met lege handen als het om groepscriminaliteit gaat. Twee bekende voorbeelden uit de jurisprudentie zijn de dodelijke mishandeling van de vermeende winkeldievegge Joos en de aanslag op de grensrechter in Almere door een Marokkaans voetbalelftal uit Amsterdam West. In beide gevallen kwam de leemte in onze strafwetgeving duidelijk tot uiting, toen alleen degenen gestraft bleken te kunnen worden die hun aandeel in de delicten ruiterlijk hadden bekend.
Wie ontkende ging vrij uit, al berustte de schuld aan het gebeuren in beide gevallen bij de groep als geheel. Wie er niet aan mee had willen doen had ruimschoots de gelegenheid gehad zich uit de groep terug te trekken. In beide gevallen is dat ook wel gebeurd, zonder dat de publiciteit daar achteraf veel aandacht aan geschonken heeft. Het is een typerende tekortkoming in ons strafrechtstelsel.
Als een groep een misdrijf pleegt hoort de hele groep te worden gestraft, liefst met een nieuw soort straf dat op groepscriminaliteit is toegesneden, maar in ieder geval zo, dat met het groepskarakter rekening wordt gehouden.
Een misdadige organisatie is een groep die over een langer tijdsverloop georganiseerd misdrijven pleegt. Aan de ene kant is dat gemakkelijker te bewijzen doordat een veelheid van misdrijven meestal wel aan te tonen is. Aan de ander kant is het lastiger omdat men meent dat ook dan bij ieder misdrijf dat aan de groep wordt toegerekend aangetoond moet worden wie de betrokken individuen waren. Dat zou veranderd moeten worden. Als uit een identificeerbare groep, niet incidenteel, maar als regel misdrijven worden gepleegd, dat zou voldoende moeten zijn om de groep te straffen en op zijn minst om hem te ontbinden.