Een vervolging voor het aanzetten tot haat en discriminatie en voor groepsbelediging, met als reden de vergelijkingen die hij gemaakt had tussen de islam en de nazi ’s. Dat is wat Wilders in zijn eerste rechtszaak overkwam.
Die vervolging en de gang van zaken tijdens het proces heeft zich uiteindelijk tegen de raadsheer Schalken van het Amsterdamse Hof en tegen de Nederlandse rechtsspraak gekeerd. In de ogen van Wilders’ aanhang en van het publiek was Wilders de morele winnaar. Toch kan men zich afvragen of ook Schalken niet in grote lijnen heeft bereikt waar het hem om te doen was.
Hij was nogal overtuigd van de kwaliteit van de beschikking die hij geconcipieerd had, zoals bleek tijdens zijn getuigenverhoor. Hij liet daarbij merken dat zijn rechtsgevoel en dat van de klagers al bevredigd werd door de vervolging als zodanig. De kwaliteit van de artikel 12 uitspraak[1] was in de ogen van anderen misschien wat minder dan in de eigen ogen van Schalken, maar vervolgd is er wel.
Wat in zijn getuigenverhoor niet aan de orde kwam, maar wat een interessante vraag lijkt te zijn, is of Schalken de vervolging als zodanig al als een soort straf heeft gezien. Een vervolging is namelijk voor een verdachte een heel bezwaarlijke gebeurtenis, ongeacht de uitspraak aan het einde. Het is niet alleen de procedure voor de rechtbank, maar ook het daaropvolgende en vaak onvermijdelijke hoger beroep. En tenslotte de cassatieprocedure bij de Hoge Raad, een en ander wel of niet onderweg nog onderbroken door incidenten en Europese vragen. Dat kan veel jaren duren en al die tijd staat het leven van een verdachte on hold. De procedure zelf is dus inderdaad een straf. Het is de hooggeleerde Meijers die daarvoor in zijn proefschrift heeft gewaarschuwd en er de nadruk op heeft gelegd dat een korte duur van de rechtsgang een belangrijk rechtsgoed is.
Zoals de zaken nu staan zal niet alleen de kans dat men veroordeeld wordt islam critici in het vervolg afschrikken, maar ook de lange duur en de kolossale kosten van een verdediging[2] plus de hoeveelheid tijd en inspanning die een vervolging van een verdachte vraagt. Tenslotte natuurlijk ook al die mensen, die vinden dat geen koe bont wordt genoemd of er zit een vlekje aan.
Wilders leek in politieke zin garen te spinnen bij zijn vervolging, wat niet de bedoeling van Schalken kan zijn geweest, maar zoiets heeft toch zijn grenzen. Bovendien, de ernst van de bedreigingen tegen hem, zowel hier als in het buitenland, werd er fors door verhoogd. Het aantal mensen dat zich door de beschikking van het Hof en de ambiance er omheen gelegitimeerd voelde om geweld te gebruiken tegen het Kamerlid nam toe.
Het effect van het besluit van het Hof op mensen die menen dat de islam of bepaalde dominante richtingen in de islam een gevaar vormen, zou kunnen zijn dat zij zich in die zin niet langer zullen uiten. Niet in het openbaar in elk geval. Dat mogelijk doel van Schalken zou dan zijn bereikt en je kunt je afvragen of dat een middel is dat in een rechtsstaat past.
[1] Van 21/1/09
[2] Ik heb horen zeggen dat het uurtarief van Moszkowicz 900 euro bedroeg, wat beduidend meer is dan dat van een eerste klas advocaat op een van de grote kantoren.
Blog van Toon Kasdorp 