Mijn vader is in de oorlog omgekomen. Van hem heb ik dus weinig verhalen te horen gekregen over zijn voorouders. Wel een paar saillante details, zoals dat we afstammen van iemand die uit Amerika, uit de buurt van Philadelphia naar Nederland is gekomen, omdat hij zich niet kon vinden in het geloof van de ami ’s die daar de dienst uitmaakten. Maar over de familie van mijn moeder uit het noorden van Groningen hoorden we des te meer. Ik heb daar toen ik jong was ook een paar keer gelogeerd, bij familie in Usquert en in Nieuwe Schans, familie die echt helemaal anders was dan die uit mijn geboortestad Roermond.
Dat is toch iets waar de tegenwoordige generatie geen idee meer van heeft, hoe groot vroeger de verschillen waren, met name ook tussen het noorden en het zuiden van Nederland. Het zuidelijk deel, onder de grote rivieren, had in het oude Romeinse rijk gelegen. Toen ik later voor het eerst op Sicilië kwam zag ik daar een woontoren, die ook in Zuid Limburg had kunnen staan. Maar het Nederland van boven de grote rivieren had met de omgeving van mijn geboortestad Roermond en de rest van Limburg niets van doen. Mensen, die vanuit het noorden naar Roermond kwamen, integreerden daar helemaal niet. Je moest daar drie generaties hebben gewoond, voordat je in de gemeenschap werd opgenomen. Van mijn vier broers en zusters is niemand ginds gebleven. Ik ook niet. We zijn allemaal in het noorden gaan studeren en na het afstuderen in Holland blijven wonen en werken.
In ons gezin was ik de enige die zich in het Limburgs verstaanbaar kon maken, omdat ik, anders dan de rest, veel op straat speelde en dan moest je wel. Op de middelbare school had ik vier goede vrinden waar thuis Nederlands werd gesproken en ook ‘Nederlands’ werd geleefd. Dat trekt naar elkaar, ongeveer op dezelfde manier als waarop in Nederlands Indië de Nederlanders afstand bewaarden tot de inboorlingen. Het klinkt U misschien wat overdreven in de oren maar het was echt zo. Dat was beslist een vorm van discriminatie en zo werd het door de plaatselijke bevolking ook wel degelijk aangevoeld. In die zeventig jaar tussen mijn jonge jaren en tegenwoordig is dat allemaal veranderd. De Limburgers zijn Nederlanders geworden en als ik het dialect spreek van mijn kinderjaren wordt ik alleen nog door mensen van mijn eigen leeftijd verstaan. Dat is alles bij elkaar genomen wel goed, geloof ik, maar dat volledige verdwijnen van de cultuur van toen is toch ook wel jammer.
Blog van Toon Kasdorp 