Waarom men vroeger op meisjesscholen de Odyssee las en bij de jongens de Ilias, weet ik eigenlijk niet, maar het was in het algemeen wel zo. De Ilias was misschien te bloederig voor meisjes. Trouwens, als ik me goed herinner, werd van de Odyssee ook niet zo maar alles gelezen maar vooral boek zes tot en met 9, een verhaal in het verhaal. De scene met Nausikaä, die samen met haar slavinnen de was ging doen aan het strand en daar een aangespoelde Odysseus aantrof was de absolute favoriet op de school van mijn zusjes. Niet gewelddadig en een van de aardigste passages uit de rondzwervingen van Odysseus.
Het is een opmerkelijk boek, de Odyssee dat in zijn structuur eigenlijk niets lijkt op de Ilias maar meer op Sinbad de Zeeman. Het is niet zo goed als de Ilias, maar dat kon ook moeilijk. De Ilias is gewoon erg goed. Ook de Odyssee is heel leesbaar, maar dan wel in het Grieks. In een vertaling gaat veel verloren
De Ilias lijkt te zijn samengesteld uit divers en oud materiaal, veel ouder dan de Odyssee. De dramatische lijn die Homerus er in aangebracht heeft is fascinerend. Het gaat helemaal niet over de tien jaar belegering van Troje of over de twist tussen Hera, Athene en Aphrodite over wie de mooiste was van de drie. Ook niet over de beloning die Aphrodite gaf aan de Trojaanse prins Paris, de liefde van de vrouw van Menelaos, de koning van Sparta. Dat was Helena, de mooiste vrouw van haar tijd. Het is ook niet de terechte boosheid over de roof van Menelaos of van zijn broer Agamemnon, maar het onderwerp van de Ilias is de woede van Achilles. Woede wegens een gebrek aan respect tegenover hem van de kant van Agamemnon en de andere Grieken. Aanleiding was een rooftocht waarbij een dochter van een priester van Apollo was buitgemaakt. De vader kwam in het Griekse legerkamp om zijn dochter vrij te kopen, maar Agamemnon weigerde en gedroeg zich onbetamelijk. De priester beklaagde zich bij zijn godheid en die strafte de Grieken met een cholera epidemie. Een waarzegger zei dat hij wist wat de oorzaak was maar dat hij het niet durfde te vertellen. Achilles beloofde dat hij hem zou beschermen maar dat hij wel moest zeggen wat hij wist, want de Grieken stierven als vliegen.
De waarzegger wees toen Agamemnon aan als de schuldige en de slavin werd aan haar vader teruggegeven. Agamemnon kon zich niet wreken op de waarzegger en liet door zijn soldaten ter compensatie een slavin bij Achilles weghalen. De Grieken bleken Achilles niet te willen bijstaan tegen hun hoogste commandant. Achilles werd door Pallas Athene gekalmeerd toen hij Agamemnon te lijf wilde gaan en trok zich tenslotte woedend terug uit de strijd. Die verliep daarna niet gunstig meer voor de Grieken.
Het onderwerp van de Ilias is de woede in al haar gevolgen, eerst voor de Grieken, die ernstige nederlagen leden op het slagveld. Dan de droefheid van Patroclus over het sneuvelen van zoveel vrienden en zijn verzoek om het lenen van de wapenrusting van Achilles. De twijfel en later de spijt van Achilles. Het sneuvelen van Patroclus en de nieuwe woede van Achilles, nu tegen Hector. De wraak op Hector en de moedige tocht van de oude Priamus dwars door het tentenkamp van de Grieken, om het lijk van zijn zoon te claimen bij Achilles. Tenslotte hun gezamenlijke rouw om alle geleden verliezen.
Dat is de Ilias en het is het eerste en het beste van alle klassieke Griekse drama´s.
Blog van Toon Kasdorp 